Είμαι ιδιαίτερα προβληματισμένη αυτή την περίοδο με διάφορα κοινωνικά φαινόμενα τα οποία βλέπω να επαναλαμβάνονται με διαφορετικό περιτύλιγμα κάθε φόρα, όμως να έχουν κοινό πυρήνα δημιουργίας, την έλλειψη ουσιαστικής αγάπης για το συνάνθρωπο…. άνθρωπο…. εαυτό…. Τα παραδείγματα πολλά, κοπέλες που φτάνουν στα άκρα για τη διεκδίκηση ενός άντρα, κοπέλα που ρίχνει βιτριόλι σε μία άλλη εκφράζοντάς της όλο το μίσος, ανταγωνισμοί και ίντριγκες μέσα σε reality show με στόχο ο καθένας ατομικά να κερδίσει το δικό του έπαθλο, οικογένειες προσφύγων να ζουν κάτω από συνθήκες εξαθλίωσης, πόλεμοι. Ο άκρατος ατομικισμός και οι εκκολαπτόμενοι μισάνθρωποι προβάλλονται από τα μέσα επικοινωνίας, γιατί πουλάνε.
Στη δίνη αυτού του ανταγωνισμού εκπαιδεύονται γενιές και γενιές. Σε ποιο βαθμό επηρεάζονται τα παιδιά μας; Έχουν ,άραγε, αναπτύξει τα νοητικά και συναισθηματικά φίλτρα που χρειάζονται για να προστατευτούν από αυτό τον καταιγισμό συμπεριφορικών μοτίβων. Αλλά μήπως και αυτοί οι άνθρωποι που τώρα αποτελούν πρότυπα για παιδιά μας, δεν ήταν κάποτε μικρά παιδιά; Αναρωτιέμαι, μπορεί να σπάσει αυτός ο φαύλος κύκλος και με ποιον τρόπο;
Πολλοί παιδαγωγοί μας έδωσαν τη λύση. Μίλησαν για την Παιδαγωγική της Αγάπης. Φανταστείτε, λοιπόν, ένα σχολείο ως μία κοινότητα αγάπης, αλληλεγγύης, αλληλοσεβασμού, δικαιοσύνης, ευγνωμοσύνης, όπου θα αγκαλιάζουν το διαφορετικό και θα λύνουν από κοινού τα προβλήματα με συνεργασία ουσιαστική, με διάλογο που στόχο θα έχει το κοινό καλό, ένα σχολείο που θα μάθουν να αγαπάνε τον εαυτό τους, το συνάνθρωπο, την οικογένειά τους και το περιβάλλον όχι στη θεωρία, αλλά στην πράξη, και όχι ένα σχολείο ως ένα χώρο ανταγωνισμού, βαθμοθηρίας και επίδειξης γνώσεων, όπου οι λέξεις επιτυχία και αποτυχία, σωστό και λάθος είναι τα βασικά του δίπολα.
Η Maria Montessori , Ιταλίδα παιδαγωγός, φιλόσοφος και γιατρός, μίλησε για την έννοια της αγάπης. Ενώ για άλλους η αγάπη είναι κάτι που μαθαίνεται, η Montessori μιλάει σαν να επρόκειτο για μία φωτιά που υπάρχει μέσα στα παιδιά και ο ρόλος των παιδαγωγών είναι να διατηρήσουμε αυτή τη φωτιά. Για τη Montessori ο σκοπός της Παιδαγωγικής της Αγάπης είναι η ειρήνη και η αλλαγή για έναν καλύτερο κόσμο. Η απάντηση βρίσκεται μέσα στις εσωτερικές αρετές των παιδιών, δηλαδή της αγάπης, της ταπεινότητας, της τάξης, και αν αυτές καλλιεργηθούν σωστά, η ανθρωπότητα μπορεί να αλλάξει και να έρθει η παγκόσμια ειρήνη. Αυτό το μήνυμα ειρήνης είναι μήνυμα ενότητας. Για τη Montessori εκπαίδευση-παιδεία αφορά την αγάπη για την ανθρωπότητα και αγάπη για το παιδί.
Ένας άλλος παιδαγωγός που μίλησε για την Παιδαγωγική της Αγάπης είναι ο Paulo Freire, Βραζιλιάνος παιδαγωγός και φιλόσοφος. Για τον Freire η αγάπη βρίσκεται στο κέντρο της παιδαγωγικής του. «Η εκπαίδευση είναι πράξη αγάπης» αναφέρει χαρακτηριστικά. Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να διδάσκουν με αγάπη, όμως δε αρκεί αυτό, θα πρέπει να γνωρίζουν το πώς να αγαπούν. Για τον Freire η εκπαίδευση που δεν αγωνίζεται για τη χειραφέτηση και δεν είναι εναντίον της εκμετάλλευσης δεν είναι εκπαίδευση. Η αγάπη για τον Freire αγωνίζεται για την δικαιοσύνη και την ισότητα. Θεωρεί ότι η κοινωνική αδικία κατέστρεψε την ικανότητά μας να αγαπάμε. Η αγάπη έχει να κάνει περισσότερο με την απελευθέρωση, το νοιάξιμο, τη δικαιοσύνη, εμπιστοσύνη, ευγνωμοσύνη, τιμιότητα, σεβασμό και σοφία και όχι τόσο με το συναίσθημα.
Για την Nel Noddings, Αμερικανίδα φεμινίστρια, παιδαγωγό και φιλόσοφο, η εκπαίδευση δεν προάγει μόνο την προσωπική ευτυχία , αλλά τη συλλογική ευτυχία μία κοινωνίας. Θεωρεί ότι πρωταρχικός σκοπός είναι η δημιουργία ανθρώπων ολοκληρωμένων, που νοιάζονται και αγαπούν. Αυτά τα παιδιά θα είναι οι μελλοντικοί ενήλικες, που θα είναι ικανοποιημένοι με τις σχέσεις τους με την οικογένεια και την κοινωνία, η οποία θα οδηγεί στην ευτυχία. Αυτό θα είναι αποτέλεσμα της Παιδαγωγικής της Αγάπης και της Ηθικής του να νοιάζομαι (Ethics of Care). Η αγάπη, το νοιάξιμο-φροντίδα θα φέρει την αλλαγή στην κοινωνία.
Τέλος, στο Φιλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα η προσέγγιση στην Παιδαγωγική της Αγάπης εστιάζει στις σχέσεις , στη μάθηση ανάλογα με τις δυνατότητες (Strength-Based Learning) του κάθε μαθητή ως προσωποποιημένη μάθηση και στην αυτοεκτίμηση. Η προσέγγιση αυτή έχει φέρει καλύτερα αποτελέσματα στo Διεθνές Πρόγραμμα Αξιολόγησης Μαθητών (PISA), αν και η ακαδημαϊκή επιτυχία δεν είναι πρωταρχικός στόχος για τη Φιλανδία. Το εκπαιδευτικό σύστημα οδηγούμενο από την Παιδαγωγική της Αγάπης νοιάζεται πρωτίστως για την ευτυχία, την ψυχική υγεία των παιδιών (well-being) και τις θετικές σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων.
Ας αναρωτηθούμε όλοι μαζί, άραγε προάγουμε την αγάπη στην κοινωνία μας; Αγαπάμε τον εαυτό μας; Αν δεν έχουμε αγάπη μέσα μας πώς θα μάθουμε και τους άλλους να αγαπούν; Πρώτα θα πρέπει να βρούμε την εσωτερική μας γαλήνη, την ισορροπία και την αγάπη μέσα μας. Έτσι, θα μπορέσουμε να μεγαλώσουμε γενιές που θα νοιάζονται και θα αγαπούν το συνάνθρωπο, τους ζωντανούς οργανισμούς και ό, τι μας περιβάλλει. Ως γονείς και ως εκπαιδευτικοί πρώτα πρέπει να αλλάξουμε εμείς οι ίδιοι….
Γράφει η Χριστίνα Γκουντώνα, Co-founder of AeliaPath, Educational Visioner & Program Designer, Holistic Educator, Follower of Pedagogy for Love, Team Animator –Synthetiki Paigniodrasi Method
Comments